در فضای جهانی شدن اقتصاد، کشورهای مختلف در حال افزایش قدرت رقابت خود در بازارهای جهانی هستند. شرکت‌هایی که در این رقابت پویا نباشند، ناگزیر به ترک میدان و از دست دادن سهم بازار خود به نفع رقبا خواهند بود. در هر صنعتی فاکتورهایی وجود دارند که بر این رقابت‌ها اثر می‌گذارند. در صنعت کشتی‌سازی هزینه‌ها، زمان تحویل، کیفیت، خدمات پس از فروش و شرایط تأمین مالی از فاکتورهای مؤثر بر رقابت محسوب می‌شوند. در میان این عوامل، هزینه‌های ساخت مهمترین عامل رقابت در این صنعت است. به همین دلیل، کشتی‌سازی به تدریج از کشورهای اروپایی به کشورهای آسیایی نقل مکان نمود. کشور چین با کاهش هزینه‌ها به کشوری قدرتمند در صنایع مختلف از جمله کشتی‌سازی تبدیل شده است. افزایش دستمزد کارکنان، افزایش قیمت مواد خام و افزایش ارزش یوآن در برابر دلار کارخانه‌های کشتی‌سازی چین را در برابر رقبا به چالش کشیده است. به همین دلیل کارخانه‌های این کشور باید هزینه‌های خود را آنالیز نموده و برای افزایش قدرت رقابت خود در آینده برنامه‌ریزی نمایند.
در آنالیز هزینه‌ها معمولاً بیشتر توجهات به هزینه‌های نیروی کار جلب می‌شوند. در این تحلیل‌های اقتصادی عموماً ادعا بر این است که با در دسترس بودن مواد و تجهیزات در بازارهای جهانی تنها عاملی که در کشورهای مختلف تفاوت بسیار دارد هزینه‌های نیروی کار است. اما با این حال برخی بررسی‌ها چنین فرضی را نمی‌پذیرند و آن را غیرمعقول می‌دانند. این قبیل مطالعات برای اثبات اظهارات خود به دلایل مختلفی اشاره می‌کنند. به طور مثال تجهیزات کشتی در کشور ژاپن بسیار گران‌تر از کشورهای چین و کره جنوبی است. حمایت گسترده این کشور از تولیدات داخلی چنین شرایطی را رقم زده است. همچنین نسبت هزینه نیروی کار به کل هزینه‌ها در سال‌های اخیر کاهش داشته است در حالی که هزینه مواد و تجهیزات کشتی روندی افزایشی داشته است. در این خصوص کارخانه‌ها برای کنترل هزینه‌ها، مواد و تجهیزات را به صورت انبوه خریداری می‌نمایند.
میانگین حقوق نیروی کار در کشور چین در سال ۲۰۰۹ یک دهم دریافتی کارکنان در ژاپن و کره جنوبی بوده است. اما باید در نظر داشت این اطلاعات برای سنجش و بررسی هزینه نیروی کار کافی نیست. برای مقایسه صحیح از هزینه نیروی کار واحد (Unit Labor Cost) استفاده می‌شود. این شاخص میزان حقوق دریافتی به ازای هر نفر ساعت را بر تولید کارخانه کشتی سازی (CGT) به ازای هر نفر ساعت تقسیم می‌کند.
نمودار ۱- مقایسه هزینه نیروی کار واحد در کشورهای پیشتاز کشتی‌سازی
بهره‌وری بالای کارخانه‌های ژاپن و کره جنوبی در نمودار فوق به خوبی آشکار است. این شاخص نشان می‌دهد اختلاف حقیقی در سطح هزینه‌های نیروی کار در کشور کره جنوبی در مقایسه با کشور چین دو برابر است. در حالی که تفاوت دریافتی کارکنان در مرز هشت تا ده برابری است.
اطلاعات دقیقی از دریافتی کارکنان در کارخانه‌های کشتی‌سازی چین در دسترس نیست. با این وجود متوسط دریافتی نیروی کار در بخش تولید این کشور در سال ۲۰۱۵، ۸ هزار دلار در سال بوده است. در همین سال دستمزد نیروی کار در کارخانه‌های کشتی‌سازی کره جنوبی و ژاپن به ترتیب ۶۳ و ۵۲ هزار دلار در سال بوده است. مقایسه آمار فوق با سال ۲۰۰۹ گویای این حقیقت است که درآمد کارگران چینی در سال‌های اخیر از پیشرفت خوبی برخوردار بوده است.
هزینه تجهیزات به‌عنوان مهمترین عامل هزینه در کارخانه کشتی‌سازی شناخته می‌شود. در کشور ژاپن و کره جنوبی به ترتیب ۱۰۰ و ۸۵ درصد از تجهیزات کشتی قابلیت تهیه از بازارهای داخلی را دارند. در کشور چین اما جریانی کاملاً معکوس جریان دارد و بیش از ۶۰ درصد از تجهیزات وارداتی هستند.
در جدول زیر، هزینه زیر بخش‌های مختلف به عنوان درصدی از هزینه کل آورده شده است. این نتایج به سال ۲۰۰۹ میلادی تعلق دارد.
جدول ۱- درصد هزینه‌های مختلف در ساخت کشتی
در سال‌های اخیر، افزایش هزینه نیروی کار در تمام صنایع چین روند رو به رشدی داشته است. افزایش بهره‌وری و مهارت نیروی کار در سال‌های آتی امری ضروری تلقی می‌شود. نکته مثبت در خصوص چین کمتر بودن قیمت فولاد در این کشور نسبت به سایر رقبا است. فولاد تولیدی توسط چین به ازای هر تن تقریباً ۱۰۰ دلار ارزان‌تر از قیمت کشورهای اروپایی است. با توجه به تولید نصف فولاد جهان توسط این کشور، این مزیت در سال‌های آتی نیز حفظ خواهد شد. در زمینه تأمین تجهیزات، افزایش تولیدات داخلی مهمترین راهکار برای افزایش قدرت رقابت چین در بازارهای جهانی خواهد بود.
نمودار ۲- هزینه ساخت کشتی در کشورهای ژاپن، چین و کره جنوبی(واحد: دلار به ازای CGT)
کشور چین در هر سه گروه از هزینه‌ها، از کشورهای رقیب عملکرد بهتری دارد. مهمترین عامل در پایین‌تر بودن هزینه‌های ساخت کشتی در کشور چین ارزان بودن نیروی کار در این کشور است. در سایر رده‌ها هزینه تأمین تجهیزات و فولاد مصرفی قرار می‌گیرد. در نگاه بلند مدت کشور چین به افزایش تولیدات داخلی تجهیزات کشتی از طریق همکاری با شرکت‌های معتبر بین‌المللی و افزایش سطح توان خود برای ساخت کشتی با فناوری بالا نیاز دارد. در غیر این صورت ورود کشورهای ویتنام و تایوان به عرصه ساخت کشتی با سطح فناوری پایین و هزینه نیروی کار به مراتب پایین‌تر قطعاً شرایط پیچیده‌ای را برای آینده صنعت کشتی‌سازی در کشور چین رقم خواهد زد.
نظرات خود را با ما در میان بگذارید