آقای مهندس نعمت زاده در آخرین روزهای وزارت خود با سفر به بندرعباس حوضچه‌های خشک شرکت کشتی‌سازی عظیم گسترش هرمز را افتتاح نمود تا فیلم‌برداری فصل سوم سریال افتتاح این پروژه پایان یابد. این پروژه شامل احداث دو حوضچه خشک برای تعمیرات و نوسازی کشتی است که طول و عرض حوضچه تعمیرات به ترتیب ۳۷۵ و ۸۰ متر و حوضچه نوسازی نیز طولی ۴۷۵ متری با عرض مشابه حوضچه تعمیرات دارد. اجرای این طرح از سال ۱۳۸۱ آغاز و با وجود سه بار افتتاح در تاریخ‌های تیر ۱۳۹۲، آذر ۱۳۹۳ و مرداد ۱۳۹۶ هنوز به بهره‌برداری نهایی نرسیده است. در برخی منابع این پروژه به چهار فاز تقسیم شده که فازهای صفر و اول پروژه به ترتیب به تعمیرات شناورهای با ظرفیت کمتر از ۱۲۰ هزار تن و بیش از این میزان اختصاص داشته و هدف فازهای دوم و سوم ساخت شناورهایی با ظرفیت کمتر از ۱۲۰ هزار تن و بیشتر از این مقدار خواهد بود. با این وجود مدیرعامل وقت شرکت عظیم گسترش هرمز در سال ۱۳۹۳ در مصاحبه‌ای ساخت حوضچه‌ها، احداث کارگاه‌ها و اسکله تعمیراتی را مربوط به فاز اول و تکمیل سرمایه گذاری‌ها جهت فعالیت‌های ساخت کشتی را از اقدامات فاز دوم به شمار آورد. ایشان همچنین فاز اول را به دو مرحله ساخت حوضچه‌ها و احداث کارگاه و اسکله تقسیم نمود و پیشرفت فیزیکی مرحله اول (ساخت و تکمیل حوضچه‌ها) را ۸۰ درصد و زمان اتمام آن را انتهای سال ۹۴ دانست.
البته اولین اظهارنظر در خصوص تکمیل این طرح ملی مربوط به ایشان نیست و شاید بتوان سرپرست وقت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان هرمزگان در دولت دهم را اولین فرد دانست. ایشان در شهریور ۱۳۹۱ با اشاره به قرارگرفتن این پروژه در فهرست طرح‌های مهر ماندگار و پیشرفت ۹۰ درصدی فاز اول، افتتاح آن را نوید دادند. در تیر ۱۳۹۲ جناب دکتر احمدی‌نژاد به عنوان رییس جمهور وقت در روزهای پایانی دولت خود این پروژه را افتتاح نمودند. در هنگام افتتاح استاندار وقت هرمزگان بدون اشاره به مشکلات اعلام نمودند که امکان و ظرفیت تعمیر شناورها تا ۴۰۰ هزار تن در ایران و منطقه خاورمیانه فراهم شده است. همچنین این پروژه در بعد مهندسی و ظرفیت پذیرش شناورهای با تناژ بالا در خاورمیانه بی‌نظیر دانسته شد. با تحویل سکان به دولت یازدهم، آقای دکتر سیف مدیرعامل شرکت عظیم گسترش هرمز در مصاحبه خود در آبان ۹۳ که پیش از نیز در متن به آن اشاره شد به برنامه زمان‌بندی شرکت خود در همکاری با سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران جهت تکمیل یکی از حوضچه‌ها برای شروع فعالیت‌های تعمیراتی اشاره کرد. با وجود آشکار شدن افتتاح نمایشی این پروژه در دولت دهم، خبرگزاری مهر در آذر ۹۳ و همزمان با افتتاح حوضچه تعمیراتی این پروژه با حضور دکتر نوروز زاده مدیرعامل وقت ایدرو (سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران) از هزینه میلیاردی آن افتتاح نمایشی و در واقع خسارت آن پرده برداشت. ناتمام بودن طرح و آبگیری غیراصولی به پمپ‌ها خسارت وارد کرده بود و همچنین به دلیل عدم لایروبی اسکله، ورود کشتی‌های نفت‌کش ۳۰۰ هزار تنی به حوضچه ممکن نبود. دکتر مهدی سیف در زمان افتتاح پروژه با اشاره به مشخص شدن پیمانکار لایروبی پایان این طرح را در صورت تأمین اعتبار لازم انتهای سال ۹۳ اعلام نمود.
پس از آن افتتاح، در دی ماه ۱۳۹۵ معاون طرح و برنامه وزیر صنعت، معدن و تجارت با اعلام اینکه این طرح یکی از ۳۶ طرح اقتصاد مقاومتی است؛ به عزم دولت در تکمیل آن تا انتهای سال ۹۵ اشاره کرد. ایشان همچنین با اشاره به پیشرفت ۹۰ درصدی پروژه، از ضرورت تأمین اعتبار برای تکمیل آن و پیگیری این مهم خبر داد. لازم به ذکر است که در این زمان برای لایروبی اسکله که پیش از این نیز به آن اشاره شد با وجود گذشت دو سال از افتتاح پیشین، هیچ اقدامی صورت نگرفته بود. این پروژه در پایان سال ۹۵ نیز افتتاح نشد تا در مرداد ۱۳۹۶ با حضور جناب آقای مهندس نعمت زاده، بعد از گذشت چهار سال تنها تفاوت آن با افتتاح رییس جمهور پیشین، اندکی تکمیل آن بوده باشد. هنوز لایروبی وعده داده شده نیز صورت نگرفته و پروژه برای تعمیرات کشتی تا سقف ۱۲۰ هزار تن آماده می‌باشد. از دیگر نکات این پروژه اعلام اعتبار صرف شده ۴۴۳ میلیون دلاری در زمان دولت دهم و تغییر این رقم در دولت یازدهم است که سرمایه‌گذاری برای آن را ۷۲۰۰ میلیارد به صورت ریالی و ۸۸ میلیون دلار به صورت ارزی می‌داند و معلوم نیست این رقم جدید افزون بر رقم سابق است یا اینکه رقم سابق از اساس اشتباه بوده و رقم جدید صرفاً صحیح است.
هرچند لحن بیان افتتاح، از «بی‌نظیر بدون در خاورمیانه» به «یکی از بزرگ‌ترین حوضچه‌های منطقه» تغییر یافته است، اما هیچ اثری از پاسخ مسئولین در بیان کوتاهی‌های صورت گرفته نیست و حتی بررسی علت تأخیرها نیز در دستور کار قرار ندارد. صرف ۱۵ سال برای ساخت این حوضچه‌ها و عدم تکمیل نهایی آن‌ها سبب شد تا به بررسی برخی مشابه‌های خارجی به خصوص در سطح منطقه بپردازیم. مشابه‌ترین نمونه برای بررسی و تطبیق، احداث کارخانه تعمیر کشتی در شهر بندری الدقم کشور عمان است. این کارخانه علاوه بر حوضچه شناور، کارگاه‌ها و اسکله، دو حوضچه خشک با طول ۴۱۰ متری و عرض‌های ۸۰ و ۹۵ متری دارد. مطالعات امکان سنجی این کارخانه از سال ۲۰۰۵ در همکاری با کارخانه کشتی‌سازی دوو کره جنوبی (از بزرگ‌ترین کارخانه‌های جهان در صنعت کشتی‌سازی) آغاز گردید. در سال ۲۰۰۸ ساخت فیزیکی کارخانه و در آوریل ۲۰۱۱ فعالیت آزمایشی کارخانه و حوضچه‌های خشک شروع گردید و در انتهای ۲۰۱۲ بیش از ۱۰۰ کشتی در این کارخانه تعمیر شدند. در همین مثال کوتاهی دولت دهم و یازدهم به خوبی آشکار می‌گردد. کشور عمان در مدت ۶ سال از ایده به اجرا رسید و تنها مثال قابل ارائه در این خصوص نیست. کارخانه تعمیر کشتی و حوضچه‌های خشک دوبی که از بزرگ‌ترین مراکز تعمیر کشتی در آسیا است، در سال ۱۹۷۳ میلادی قرارداد ساخت آن به امضا رسید و در سال ۱۹۷۹ ساخت کارخانه با یک حوضچه خشک با طول ۵۲۱ متر و عرض ۱۰۰ متری به پایان رسید. البته کارخانه در سال ۱۹۸۳ فعالیت تجاری خود را آغاز نمود. کارخانه تعمیر کشتی اسری بحرین نیز به همراه ساخت یک حوضچه خشک به طول ۳۷۵ متر در سال ۱۹۷۷ میلادی پس از ۷ سال تلاش به بهره‌برداری رسید. لازم به ذکر است که در تمامی موارد ذکر شده علاوه بر احداث حوضچه خشک، انبوهی از کارگاه‌ها و اسکله به همراه تمامی تجهیزات مربوطه از قبیل جرثقیل و ... در محل کارخانه احداث و یا نصب‌شده است. با این وجود در تمامی موارد زمان کمتری نسبت به پروژه شرکت عظیم گسترش هرمز صرف شده است. به طور معمول ساخت حوضچه خشک به تنهایی کمتر از سه سال زمان برده و مواردی از این قبیل در کارخانه‌های کشتی‌سازی ژاپن و هند در حال حاضر در دست اجرا هستند. امید است تا در دولت دوازدهم و دوران وزارت آقای شریعتمداری شاهد پرده چهارم این سریال نباشیم.
نظرات خود را با ما در میان بگذارید